Είναι χειμώνας και λίγο-πολύ όλο και κάτι θα «αρπάξουμε». Κάποιοι περισσότερες φορές, κάποιοι λιγότερες. Το σίγουρο είναι ότι όλοι μας κάποια στιγμή της ζωής μας έχουμε αρρωστήσει. Τι μας αρρωσταίνει όμως;
Οι λόγοι για τους οποίους αρρωσταίνουμε είναι περίπλοκοι και πολύπλευροι και συχνά περιλαμβάνουν την αλληλεπίδραση μεταξύ του σώματός μας και διαφόρων μικροσκοπικών εισβολέων. Ας το δούμε λίγο πιο αναλυτικά.
Μικροβιακοί εισβολείς: ιοί και βακτήρια
Ένα σημαντικό μέρος των ασθενειών προκαλείται από μικροσκοπικούς οργανισμούς, κυρίως ιούς και βακτήρια. Αυτοί οι εισβολείς μπορούν να εισέλθουν στο σώμα μας με διάφορα μέσα, όπως είναι η εισπνοή, η κατάποση ή η επαφή με μολυσμένες επιφάνειες. Μόλις μπουν μέσα, μπορούν να διαταράξουν την κανονική λειτουργία των κυττάρων και των ιστών μας, προκαλώντας την έναρξη της ασθένειας.
Ανοσοποιητικό σύστημα
Το σώμα μας είναι εξοπλισμένο με έναν απίστευτο αμυντικό μηχανισμό, γνωστό ως «ανοσοποιητικό σύστημα». Αυτό το πολύπλοκο δίκτυο κυττάρων, ιστών και πρωτεϊνών έχει σχεδιαστεί για τον εντοπισμό και την εξάλειψη ξένων εισβολέων. Όταν ιοί ή βακτήρια παραβιάζουν την άμυνά μας, το ανοσοποιητικό σύστημα ανταποκρίνεται εξαπολύοντας μια επίθεση για να εξουδετερώσει και να απομακρύνει την απειλή. Ωστόσο, το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν είναι αλάνθαστο. Ορισμένα παθογόνα μπορούν να αποφύγουν τον εντοπισμό ή να ξεπεράσουν την άμυνα του σώματός μας, οδηγώντας σε λοιμώξεις και ασθένειες. Επιπλέον, η ισχύς της ανοσολογικής μας απόκρισης μπορεί να επηρεαστεί από διαφόρους παράγοντες, όπως το γενετικό μας προφίλ, η διατροφή και γενικότερα ο τρόπος ζωής.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Πέρα από τους μολυσματικούς παράγοντες, ο τρόπος ζωής και το περιβάλλον παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ευαισθησία μας σε ασθένειες. Οι κακές πρακτικές υγιεινής, η μη ισορροπημένη διατροφή, η έλλειψη ύπνου και η έκθεση σε ρύπους μπορεί να αποδιοργανώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, καθιστώντας το πιο επιρρεπές σε λοιμώξεις. Το άγχος, τόσο το σωματικό όσο και το ψυχολογικό, μπορεί επίσης να αποδυναμώσει την άμυνά μας, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών.
Γενετική προδιάθεση
Το γενετικό μας προφίλ συμβάλλει σημαντικά στην ευαισθησία μας σε ορισμένες ασθένειες. Μερικά άτομα μπορεί να έχουν κληρονομικά γενετικά χαρακτηριστικά που τα καθιστούν περισσότερο ή λιγότερο επιρρεπή σε συγκεκριμένες λοιμώξεις.
Μηχανισμός επιβίωσης
Εξελικτικά, το να αρρωστήσεις χρησιμεύει ως μηχανισμός επιβίωσης. Η ασθένεια μπορεί να είναι ένα μέσο με το οποίο το σώμα απαλλάσσεται από τα επιβλαβή παθογόνα και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα με την παραγωγή αντισωμάτων. Επιπλέον, ορισμένες ασθένειες μπορεί να λειτουργήσουν ως μια μορφή φυσικής επιλογής, εξαλείφοντας άτομα με ασθενέστερες ανοσολογικές αποκρίσεις από τον πληθυσμό με την πάροδο του χρόνου.
Fun facts
🦠Οι ιοί δεν θεωρούνται ζωντανοί οργανισμοί, καθώς χρειάζονται έναν ξενιστή για να επιβιώσουν. Είναι τόσο μικροσκοπικοί, που θα χρειαζόμασταν 30.000 μέχρι 750.000 ιούς στη σειρά, για να φτάσουμε το ένα εκατοστό.
🦠Οι ιοί μπορούν να παραβιάσουν τον κυτταρικό μηχανισμό των ξενιστών τους για να αναπαραχθούν και να εξαπλωθούν. Αυτή η ικανότητα οδήγησε τους επιστήμονες να διερευνήσουν τη δυνατότητα χρήσης ιών στη γονιδιακή θεραπεία και στη στοχευμένη χορήγηση φαρμάκων.
🦠Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περισσότεροι ιοί στη Γη από ό,τι αστέρια στο παρατηρήσιμο σύμπαν. Ο μικροβιακός κόσμος είναι απίστευτα ποικιλόμορφος και απαραίτητος για τη διατήρηση της ισορροπίας των οικοσυστημάτων.
🦠Τα βακτήρια είναι από τους αρχαιότερους ζωντανούς οργανισμούς στη Γη, με τα απολιθώματα να υποδηλώνουν την παρουσία τους πριν από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Ορισμένα, όπως τα κυανοβακτήρια, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ιστορία της Γης, παράγοντας οξυγόνο μέσω της φωτοσύνθεσης, ανοίγοντας τον δρόμο για την ανάπτυξη αερόβιας ζωής.
🦠Η συνολική βιομάζα των βακτηρίων στη Γη υπολογίζεται ότι είναι πάνω από δέκα φορές μεγαλύτερη από όλα τα φυτά και τα ζώα μαζί.
🦠Δεν είναι όλα τα βακτήρια επιβλαβή. Πολλά από αυτά είναι ευεργετικά και διαδραματίζουν καίριους ρόλους στην ανθρώπινη υγεία. Βοηθούν στην πέψη, παράγουν βιταμίνες, μας προστατεύουν από παθογόνα και, ακόμη, επηρεάζουν και τη διάθεσή μας.
